WINCENTY WITOS 1874 - 1945

---

Urodził się 21 stycznia 1874 roku w Dwudniakach k. Wierzchosławic. Był przywódcą ruchu ludowego, politykiem, publicystą, członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego.
W latach 1908-1914 był posłem do Sejmu Krajowego Galicji, a w latach 1911-1918 do parlamentu austriackiego. Jednocześnie w latach 1908-1913 pełnił funkcję wójta gminy Wierzchosławice koło Tarnowa. W 1931 roku należał do współzałożycieli PSL "Piast", a od 1919 roku był prezesem tego stronnictwa.
Podczas I wojny światowej był zwolennikiem współpracy z państwami centralnymi, od 1914 wiceprezes Naczelnego Komitetu Narodowego 1915 zrezygnował z popierania proaustriackiej polityki i pod koniec wojny w swych wystąpieniach w parlamencie wiedeńskim składał jednoznaczne oświadczenia o dążeniach Polaków do odbudowy wolnego i suwerennego państwa, niezależnego od żadnego z dotychczasowych państw zaborczych. 1917-1918 członek Ligi Narodowej. W październiku 1918 stanął na czele Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie.
Poseł na sejm 1919-1930, do 1931 (z przerwami) przewodniczący klubu parlamentarnego PSL Piast. Desygnowany na premiera Rządu Obrony Narodowej pod koniec lipca 1920, w okresie bezpośredniego zagrożenia Warszawy podczas wojny polsko-bolszewickiej (1919-1921), wszedł w skład Rady Obrony Państwa. Pozostawał na stanowisku szefa rządu do września 1921. 1923 utworzył pierwszy rząd koalicji Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej i PSL Piast (tzw. Chjeno-Piast, w grudniu tego samego roku podał się do dymisji. W maju 1926 utworzył rząd obalony przez Józefa Piłsudskiego. W 1929 był jednym z współtwórców Centrolewu przeciwnemu rządom sanacji. W 1930 został uwięziony w Brześciu nad Bugiem a następnie skazany na 1.5 roku więzienia co zadecydowało o jego wyjeździe na emigrację do Czechosłowacji, gdzie przebywał do 1939 roku. Jednocześnie pełnił funkcję prezesa SL.
We wrześniu 1939 roku został uwięziony przez Niemców, a od marca 1941 roku przebywał w areszcie domowym pod stałym nadzorem gestapo. Nakłaniany do rządu kolaboracyjnego przez Niemców odrzucił propozycję. Nie skorzystał także z zaproszenia do wzięcia udziału w rozmowach moskiewskich w sprawie utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Od sierpnia 1945 roku piastował funkcję prezesa PSL wspierając politykę Stanisława Mikołajczyka, który faktycznie zastępował go w funkcji przywódcy stronnictwa. Zmarł 31 października 1945 roku w Krakowie.